مصاحبه شغلی فقط یک دیدار معمولی و معرفی طرفین و توجه به ظواهر موضوع نیست. مصاحبه‌کننده برای لحظه‌به‌لحظه این جلسه، برنامه و سؤالات مخصوص خود را دارد. رفتن به جلسه مصاحبه آمادگی‌ها، مهارت‌ها و آداب مخصوص به خود را می‌طلبد. علاوه بر نوع پوشش، رفتار، لحن بیان و. که ظواهر داستان هستند و دارای اهمیت نسبی می‌باشند، مهمترین بخش مصاحبه پاسخگویی به سؤالات مصاحبه‌کننده آن‌هم به همان شکلی است که او انتظار دارد. تجارب گذشته نشان میدهد که سؤالات مصاحبه حول این سه محور اساسی می‌چرخد:
1) سؤالاتی مبنی بر شناخت کارفرما و فعالیت‌های آن
2) سؤالات روانشناسی و شخصیتی
3) سؤالات تخصصی مربوط به رشته
من این را مثلثی می‌بینم که اضلاع آن ممکن است در موقعیت‌های مختلف بزرگ‌تر یا کوچک‌تر شوند اما همچنان پابرجا باشند. به‌عنوان مثال در مصاحبه بخش بانکی، سؤالات روانشناسی و شخصیتی دارای اهمیت بیشتری است و در بخش دولتی اهمیت هر سه نوع سؤالات برابر است. در مقابل ممکن است در مؤسسات خصوصی سؤالات تخصصی دارای اهمیت بیشتر باشند. در ادامه این نوشته به تشریح هرکدام از موارد فوق پرداخته شده است.
1) سؤالاتی مبنی بر شناخت کارفرما و فعالیت‌های آن
یکی از اصول اولیه مصاحبه، نشان دادن شناخت و اطلاعاتی است که از سازمان یا شرکت دارید. موفقیت در مصاحبه با داشتن اطلاعات خوب و کافی در مورد کار موردنظر شروع میشود. چنین شناختی باعث میشود مصاحبه کننده موقع حرف زدن با شما به صورت تلویحی متوجه شود که واقعاً از این شرکت و این شغل خوشتان می‌آید. اینکه فقط سروقت و شیک و پیک بروید و خشک و خالی سؤالات را جواب بدهید کافی نیست. اگر بتوانید نشان دهید که مقداری از وقت شخصی‌تان را برای جمع کردن اطلاعات راجع به کسب و کار آنها کنار گذاشته‌اید، خیلی از سؤالات ناگفته را پیش پیش جواب داده‌اید. عدم توانایی پاسخگویی به سؤالات اساسی به شرح زیر، به نوعی عدم تمایل و بی میلی شما را می‌رساند و موجب می‌گردد فرصت خود را از دست بدهید:
درباره این شرکت چه میدانید؟
چرا می‌خواهید اینجا کار کنید؟
چرا باید شما را استخدام کنیم؟
چه پیشنهاداتی برای این شرکت دارید؟
اینکه چگونه و در چه مواردی اطلاعات کسب کنید، چه سوالاتی ممکن است در این خصوص مطرح شود و چه پاسخ‌هایی مناسب است، به تفصیل در بسته‌های موفقیت در مصاحبه استخدامی شرح داده شده است.
اینجا بخوانید│ سوالات عمومی و شناختی مصاحبه استخدامی
2) سؤالات روانشناسی و شخصیتی
مصاحبه‌کنندگان با چند سؤال گزینش‌شده می‌توانند یک دنیا اطلاعات را از شما بیرون بکشند. با اینکه این سؤالات ساده به نظر می‌رسند، ولی نکته اینجاست که آنها عملاً طوری طراحی شده‌اند تا اطلاعاتی را راجع به شما آشکار نمایند که احتمالاً تمام تلاش خود را می‌کنید که آنها را مخفی نگه‌دارید. به‌بیان‌دیگر این سؤالات فریبنده هستند. مصاحبه‌کنندگان برای آشکارسازی جنبه‌هایی که می‌تواند گویای عیب و ایرادی در شخص باشند، این سؤالات فریبنده را مطرح می‌نمایند.
اما این سؤالات فقط برای مچ‌گیری نیستند. این نوع سؤالات می‌تواند به مدیران استخدامی کمک کند تا از دردسرها و بی‌نظمی مصاحبه‌های سنتی فاصله بگیرند و به شخصیت حقیقی‌تان دست بیابند. بیشتر سؤالات رایج که در مصاحبه‌های شغلی پرسیده میشوند، سؤالات استاندارد هستند. اینکه بتوانیم در مصاحبه به این دسته سؤالات، پاسخ‌هایی مناسب بدهیم بسیار مهم است. لازم نیست جوابی را حفظ کنید یا سعی کنید به خاطر بسپارید، اما حتماً قبل از مصاحبه سؤالات را مرور کنید تا بدانید قرار است از شما چه بپرسند و ایده‌ای کلی از جواب‌هایی که ممکن است در طول مصاحبه به آنها بدهید در نظر داشته باشید.
در اکثر موارد، یک شخص مستقل به عنوان روانشناس که در گروه مصاحبه‌کننده قرار میگیرد، تمامی حرکات شما را مشاهده می‌کند، بدون اینکه از شما سؤالی بپرسد. او به نحوه سخن گفتن شما، قدرت بیان شما، زبان بدن شما و همۀ مواردی که نشان از اعتمادبه‌نفس و طرز برخورد شماست، توجه می‌کند و آنها را ثبت می‌کند. پس به زبان بدن، شیوایی و قدرت بیان و مهارت‌های ارتباطی خود بیش‌ازپیش تمرکز کنید.
مهم ترین و پرتکرارترین سوالات روانشناسی که اغلب توسط مصاحبه کنندگان مطرح می شود در بسته های موفقیت در مصاحبه استخدامی مطرح شده اند. همچنین مناسب ترین پاسخ ها برای این سوالات نیز تشریح شده اند.
اینجا بخوانید│ سوالات روانشناسی و شخصیتی مصاحبه استخدامی
3) سؤالات تخصصی مربوط به رشته
ادارات و سازمان های دولتی: فراموش نکنید شما قبلاً یک بار در آزمون استخدامی به سؤالات تخصصی پاسخ داده‌اید. با توجه به این موضوع، ممکن است در مصاحبه سؤالات تخصصی کمتر مطرح شوند و تمرکز مصاحبه‌کننده‌ها بر روی جنبه روانشناسی و شخصیتی فرد قرار گیرد. سؤالات تخصصی در مصاحبه ممکن است در راستای همان مباحث آزمون و یا متفاوت از آن مطرح شود. بااین‌حال و با توجه به تجارب گذشته، انتظار طرح یک مسئله متناسب با رشته خود را از سوی مصاحبه‌کننده نداشته باشد. جلسه مصاحبه به‌گونه‌ای نیست که شما قلم به دست بگیرید و به حل یک مسئله بپردازید. در مصاحبه تخصصی اغلب دانش کلی شما از رشته تحصیلیان مورد ارزیابی قرار میگیرد؛ بنابراین سؤالاتی که مطرح میشود از کلیات، مفاهیم و اصول آن است و شما باید قادر باشید به نحو تحلیلی به این سؤالات پاسخ دهید. ممکن است از شما سؤالاتی پرسیده شود که هیچ‌گاه در محیط آن سازمان کاربردی نداشته باشد. بااین‌حال مصاحبه‌کننده چاره‌ای جز این ندارد و این تنها راه برای آزمودن شماست. قطعاً در استخدام دولتی انتظار تسلط به امور آن سازمان در ابتدا از شما نمی‌رود و برای شما برنامه‌ها و دوره‌های آموزشی در نظر گرفته شده است. پس تنها راه پیش رو، ارزیابی شما با توجه به دانش حسابداری است که تاکنون فرا گرفته‌اید.
شرکتهای خصوصی: مصاحبه در شرکتهای خصوصی با توجه به نوع مدیریت، اهداف و مأموریتهای آن معمولاً متفاوت از مصاحبه سازمانهای دولتی است. در این مؤسسات هدف کسب سود و حداکثر سازی آن است و درنتیجه منابع سازمان در راستای رسیدن به این هدف سازماندهی میشوند. از مهمترین ابزارهای رسیدن به این هدف، نیروی انسانی توانا و کارآمد است. سوالات مصاحبه شرکتهای خصوصی اغلب بر شایستگی و تواناییهای شغلی داوطلب تمرکز دارند و معمولاً جنبه های شناخت و روانشناسی در رده دوم اهمیت قرار دارد. با این حال ممکن است در برخی از مؤسسات نیز این موضوع حائز اهمیت باشد که به نوع موسسه، گستردگی عملیات و تعداد نیروی انسانی آن بستگی دارد.
بانکهای دولتی و خصوصی: سوالات تخصصی در مصاحبه بانک در دو حوزه سوالات تخصصی مربوط به رشته و سوالات تخصصی حوزه بانکی مطرح می شود. به عبارت دیگر در مصاحبه استخدامی بانک هم دانش شما از رشته تحصیلی تان مورد ارزیابی قرار میگیرد و هم دانش شما در زمینه بانکی.
اینجا بخوانید│ فرایند استخدام در دستگاههای اجرایی و آموزش پرورش، بانک، شرکتهای خصوصی
درباره این سایت